Łesia Ukrainka (ukr. Леся Українка) to pseudonim artystyczny Larysy Kosacz (ukr. Лариса Косач), która przyszła na świat w Nowogrodzie Wołyńskim 13 lutego?25 lutego 1871 roku (zmarła 01 sierpnia 1913 roku) - poetka, pisarka i krytyk literacki.
Lata młodzieńcze
Łesia, nie uczyła się w szkole publicznej. Z powodu choroby – gruźlicy kości (która przekształciła się później w gruźlicę wielonarządową; niegdyś chorobę nieuleczalną), odebrała bardzo staranne wykształcenie domowe. Dogłębnie zapoznała się z dorobkiem kultury światowej oraz ze współczesnymi prądami artystycznymi i ideowymi. Była uzdolniona nie tylko pisarsko, ale także muzycznie i plastycznie. Lata dziecięce i młodości spędziła na Wołyniu (stąd między innymi Państwowy Uniwersytet Wołyński w Łucku nosi jej imię). Z powodu choroby często wyjeżdżała na Krym, do Gruzji, Włoch, Bułgarii czy Egiptu.
Dorobek twórczy
Zadebiutowała w 1884 roku na łamach czasopisma „Zoria”. Oprócz wierszy zebranych w trzy tomy:
- Na kryłach piseń (1893),
- Dumy i mriji (1899),
- Widhuky (1902),
opublikowała również kilkanaście dramatów. Za najbardziej znamienity uważa się dramat poetycki Lisowa pisnia.
Łesia Ukrainka opublikowała szereg artykułów jako krytyk literacki, które poświęciła tematyce historii i współczesności literatury europejskiej.
Jest również autorką licznych przekładów na język ukraiński (Mickiewicz, Byron, Heine, Homer).
Tematyka utworów
Jej twórczość to odzwierciedlenie silnych emocji i duchowego niepokoju. Pesymizm, wywołany osobistą tragedią poetki i sytuacją uciskanych Ukraińców przeplata się z wezwaniem do walki, wiarą w zwycięstwo dobra i sprawiedliwości. W swoich utworach nawiązywała do współczesnych sobie prądów literatury zachodniej, wykorzystywała również elementy Starożytności.
Była opozycyjnie nastawiona wobec władzy carskiej, przynależała do organizacji marksistowskich na Ukrainie. W 1902 dokonała przekładu Manifestu komunistycznego Karola Marksa na język ukraiński, za co pozostawała do końca życia pod dozorem policyjnym.
Zmarła w 1913 roku podczas pobytu w sanatorium w Surami w Gruzji. Jej pomnik znajduje się na cmentarzu w Kijowie.
Tłumacz przysięgły języka ukraińskiego